خواص فیزیکی کانی های جواهر
4- ضریب شکست نور
اگر پرتو نور از جسمی مانند هوا به صورت مایل وارد جسم شفافی (مثل بلور) گردد در نقطه ورود،شکستگی در پرتوهای نوری ایجاد میشود.
میزان شکست نور در کانیهای مختلف (برای هر نوع آن) ثابت است و بدین ترتیب میتوان به وسیله تعیین میزان ضریب شکست نور را ضریب شکست نوری میگویند.
لازم به ذکر است که شدت جلای کانی جواهر بستگی به میزان ضریب شکست نور در آن دارد و هرچه این میزان بیشتر باشد جلای کانی نیز بیشتر خواهد بود و رنگ جواهر در جلای آن تأثیر ندارد.
همچنین برای اینکه سطح زیرین نگین مانند آیینه عمل کند و با انعکاس نور تابیده شده،باعث افزایش جلای نگین گردد.سطح زیرین نگین را تراش میدهند و برای جلا بیشتر و روشن شدن رنگ جواهراتی که دارای رنگ تیره باشند،آنها را با ضخامت کمتری برش میدهند.
خواص فیزیکی کانی های جواهر
3- رنگ خط سائیدگی
شناخت رنگ واقعی و حقیقی کمک مؤثری است در تشخیص یک کانی.
لذا برای تمایز رنگ حقیقی،کانی جواهر را بر روی قطعه ای از چینی زبر (خشن) با فشار ملایم میکشند.بطور مثال کانی هماتیت فولادی رنگ،دارای رنگ خط سائیدگی قرمز و کانی سودالیت آبی رنگ،دارای رنگ خط سائیدگی قرمز است.باید توجه داشت که به علت امکان آمدن خسارت،این روش برای نگینهای جواهر تراش داده شده به هیچ وجه مناسب نیست.
خواص فیزیکی کانی های جواهر
1- سختی
منظور از سختی،مقاومت یک کانی در موقع خراش دادن آن با جسم سخت تر است و یا مقاومتی که یک کانی در هنگام برش و یا تراش دادن از خود نشان میدهد که البته امروزه از این روش بسیار به ندرت استفاده میشود.زیرا امکان دارد به نگین جواهر آسیب برسد.
برای طبقه بندی و مقایسه سختی کانیها،آنها را از یک تا ده،شماره گذاری میکنند و واحد آن هم بر حسب (Moh) میباشد.
جواهراتی که با سختی کمتر از 7 میباشند را باید بسیار مواظب آنها بود و هنگام استفاده احتیاط کرد.
بخش ششم:طلا و نقره
فصل دوم : حکم پوشیدن نقره برای مردان و زنان
از نظر اسلام، پوشیدن زینت آلاتی همچون انگشتری، گردنبند و دستبند و ... که از جنس نقره باشد، حرام نیست و در نتیجه خواندن نماز با آن اشکالی نخواهد داشت؛ برخلاف طلا که برای مردان حرام و سبب بطلان نماز است.
پیامبر (ص) و معصومان (ع) نیز از نقره استفاده می کرده اند و استفادۀ از دیگر فلزات به ویژه آهن را برای زینت مکروه می دانسته اند.
۞ امیرمؤمنان (ع) می فرمایند : « به غیر از انگشتری نقره چیز دیگری در دست نکنید. همانا رسول خدا (ص) فرمود: پاک نیست دستی که در آن انگشتری آهنی باشد » (کافی:6/468،خصال:1/19،وسائل:5/78)
[این بیان حضرت دربارۀ مردان می باشد وگرنه استفادۀ از طلا علاوه بر نقره برای زنان اشکال ندارد. و پاک نبودن، کنایه از کراهت شدید استفاده از آن است.]
۞ روزی پیامبر اکرم (ص) مردی را دیدند که در انگشت خود، انگشتری از جنس آهن داشت. پس حضرت به او فرمود: « این انگشتری زینت اهل جهنّم است. این را از خودت دور کن.
پس آن مرد انگشتری را بیرون آورد و گفت: ای رسول خدا (ص)! آیا دیگر انگشتری در دست نکنم؟ حضرت (ص) فرمود:
چرا، بکن. اگر می خواهی انگشتری از جنس نقره تهیه کن و لازم هم نیست که بیشتر از یک مثقال وزن داشته باشد. » (دعائم الإسلام:2/164،مستدرک:3/284)
۞ دربارۀ نهی استفاده از انگشتری آهنی امیرمؤمنان (ع) می فرمایند: « در دست فرزندانتان انگشتری های آهنی نکنید! » (دعائم الإسلام:2/164،مستدرک:3/284)
همچنین در دیگر احادیث، زینت با آلاتی از جنس برنج و مس نیز نهی شده است. (وسائل:4/420)
بنابراین مجموع این احادیث، زینت کردن با آلات بدلی که امروزه بسیار رواج پیدا کرده و بیشتر آنها از جنس آهن است و آبکاری طلا یا نقره شده، کراهت دارد. افزون بر آن که به تندرستی آسیب می رساند.
بخش ششم : طلا و نقره
فصل اول : حکم پوشیدن طلا برای مردان و زنان
استفاده مردان از زینت آلات طلا در دین مقدس اسلام، حرام است و احکامی دارد. اگر مردی درحالیکه انگشتری طلا در دست دارد، به نماز بایستد، علاوه بر حرمت عمل، نماز او نیز باطل است. شاید بتوان اثرات زیان بار طلا بر بدن مردان را از حکمت های حرمت استفاده طلا برای مردان برشمرد. امروزه در علم طب نیز چنین مسئله ای به اثبات رسیده است. چنانچه اثبات شده، استفادۀ طلا در خون سازی بدن کمک می کند و از آن روی که هر ماه مقداری خون از بدن زنان خارج می شود، خون سازی طلا، کمک به جبران خون از دست رفته می کند، درصورتیکه استفاده از طلا برای بیشتر مردان سبب بیماری خونی می شود، در این باره می توان به کتاب بیماری های هماتولوژی دکتر هاریسون مراجعه نمود. (پانزده روز تا سلامتی)
نه تنها دین مبین اسلام استفادۀ از زیور آلات طلا را برای زنان (چه در حال نماز و غیر آن) جایز دانسته، بلکه اگر برای شوهران خود زینت کنند از ثواب و اجر بسیار بهره خواهند برد.
در کتب حدیثی، روایات بسیاری دربارۀ حرمت استفاده مردان از طلا آمده است که به برخی از آنها اشاره می کنیم.
ادامه مطلب ...
فصل چهارم : دعا در هنگام انگشتری به دست کردن
۞ بنابر روایات، هنگام دست کردن انگشتری، دعای زیر خوانده شود:
« اللّهَمَّ سَوِّمنی بِسیماءِ الایمانِ وَ تَوَّجنی بِتاجِ الکِرامَة وَ قَلِّدنی حَبلَ الایمانَ وَ لا تَنزَع رَبقَة الایمان مِن عُنُقی ؛
خدایا مرا به مهر ایمان علامت گذاری کن و تاج بخشنده بودن و بزرگواری را بر سرم قرار ده و ریسمان ایمان را به گردنم بیاویز و حلقۀ ریسمان ایمان را از گردنم جدا نکن » (الأمان:49،مستدرک:3/278)
۞ دعای دیگر:
« اللّهمّ سُمنی بِسیماءِ الایمان وَ اختِم لی بِخَیرِ وَ اجعَل عاقِبَتی إلیٰ خَیرٍ إنَّکَ أنتَ العَزیزُ الکَریم ؛
خدایا مرا به مهر ایمان نشانه گذاری کن و اموراتم را ختم به خیر گردان و عاقبتم را نیز خیر قرار بده که همانا تو و تنها تو عزیز و بخشنده ای » (مستدرک:3/324)
فصل سوم : در کدام انگشت، انگشتری کنیم؟
بنابر احادیث؛ انگشتری را در دو انگشت آخر یعنی انگشت کوچک و انگشت پهلوی آن باید نمود و برای انگشتری کردن در انگشت وسط و سبّابه نهی کرده اند.
۞ بنابر روایت امام صادق (ع)، پیامبر (ص) فرموده اند: « امّتم را از انگشتری نمودن در دو انگشت سبّابه و انگشت وسط نهی می کنم. » (وسائل:5/97،مکارم الأخلاق:93)
۞ پیامبر اکرم (ص) در یکی از وصیّتهای خویش به امیرالمؤمنین (ع) فرمود: یا علی، انگشتری ات را در انگشت وسطی و انگشت سبابه مکن، بدان که این کار را قوم لوط انجام می داده اند، یاعلی؛ انگشت کوچک خود را بدون انگشتر مگذار. (وسائل:5/97،بحار:74/68،تحف العقول:13)