فصل دوم : دست چپ کردن انگشتری
بنابر آنچه مطالب قبل گذشت، دست راست کردن انگشتری فضیلت بسیار دارد برخلاف دست چپ که فضیلتی برای آن ذکر نشده، بلکه باید تا آنجا که ممکن است از تنها به دست چپ کردن و خالی گذاردن دست راست از انگشتری پرهیز کرد، چراکه انگشتر در دست راست کردن نشانۀ شیعه بودن است. و ائمه اطهار (ع) نیز بر انجام این عمل و زنده نگه داشتن این سنّت، بسیار تأکید داشته اند.
شواهد تاریخی نشان می دهد دشمنان اسلام، همچون خلفای غاصب و بعد از آن خلفای اموی و عباسی به ویژه معاویه می کوشیدند تا با سنتهای پیامبر (ص) و به ویژه سیرۀ امیرالمؤمنین (ع) و دیگر اهل بیت (ع) و مظاهر شیعه گری مبارزه کنند و نه تنها مردم را از عمل به این سنتها باز دارند، بلکه آنان را وارونه و برعکس در میان مردم ترویج دهند.
۞ راغب از علمای اهل سنت می گوید: « همانا پیامبر و اصحاب، انگشتری در دست راست می کردند و معاویه [معاویه از دشمنان سرسخت امیرالمؤمنین (ع) بود به گونه ای که هر عملی امیرالمؤمنین (ع) و به پیروی از آن شیعیان شیعیان آن حضرت انجام می دادند، خلاف آن عمل را انجام می داد و مردم را نیز مجبور به پیروی از خود می کرد.] اولین کسی بود که انگشتری در دست چپ کرد » (بحار:42/62،مناقب ابن شهر آشوب:3/303)
۞ عبدالله سلامی می نویسد: همانا پیامبر (ص) در دست راست خود انگشتری می کردند و خلفای بعد از پیامبر (ص) هم همین کار را می کردند. پس معاویه با این سنّت مخالفت نمود و انگشتری را در دست چپ کرد و مردم را هم وادار کرد تا این انگشتری را در دست چپ کنند. پس همینطور بود تا ایام خلافت مروان. و در زمان زمامداری سفاح، وی این سنت را برگرداند و انگشتری را در دست راست کرد و مردم نیز انگشتری در دست راست می کردند تا ایام خلافت هارون الرشید که او باز، انگشتری را در دست چپ کرد و مردم را نیز به این عمل مجبور نمود. همچنین مشهور است که بعد از جنگ صفین در ماجرای حکمیت عمروعاص، انگشتری خود را از دست راست خود درآورد و گفت: ای مردم من علی بن ابیطالب (ع) را از خلافت خلع کردم، همانگونه که این انگشتری را از دست راستم درآوردم و همانگونه که این انگشتری را در دست چپ می کنم، معاویه را نیز به خلافت بر می گزینم. (بحار:42/63،مناقب:3/302،مستدرک:3/290،الطرائف:3/532)
با توجه به مطالبی که بیان شد اگر کسی خواست در دست چپ نیز انگشتری کند اگر بر روی نگین آن آیه قرآن و اسماء جلاله و یا اسم یکی از اهل بیت (ع) باشد، هنگام شستن دستها و بخصوص هنگام استنجاء (شستن جای پلید و نجس را که بول و غایط در آن بوده است و سنگ و کلوخ بدان جا مالیدن) باید آنرا از دست بیرون آورد چرا که نجس شدن آن سبب معصیت و گناه میشود.
۞ حضرت علی (ع) در این باره فرموده اند: هرکس بر روی انگشتری اش، اسم خدا نوشته باشد باید آنرا از دستی که با آن دست در بیت الخلاء طهارت می گیرد، بیرون آورد. (کافی:6/474)
2- فواید دست راست کردن انگشتری
ج) وارد شدن در قیامت بر مَرکبی از نور
۞ امام صادق (ع) می فرمایند: « هنگامی که روز قیامت فرا می رسد، دسته ای از مردم سوار بر مرکبی از جنس نور به صحرای محشر پای می گذارند، درحالیکه با صدای بلند می گویند: سپاس خدایی را که به وعده اش دربارۀ ما عمل کرد، سپاس خدایی را که ما را وارثان زمین قرار دارد تا در هرکجای از بهشت که می خواهیم، ساکن شویم. پس حاضران در محشر می پرسند که ای پروردگار ما و مولای ما، این افراد چگونه به این درجه و مقام رسیده اند!؟ از جانب خداوند جواب می آید: اینها به واسطه در دست راست کردن انگشتری و خواندن 51 رکعت نماز در روز و اطعام فقرا، پینه پیشانی (به جهت کثرت سجده) و بلند خواندن بسم الله در نماز، به این نتیجه رسیده اند. » (بحار:36/69،تأویل الآیات:513،مستدرک:4/186)
2- فواید دست راست کردن انگشتری
ب) نجات از سختی های قیامت توسط جبرئیل
۞ شخصی از حضرت علی (ع) پرسید: که چرا انگشتری را به دست راست می کنید؟ حضرت در جواب فرمود: « همانا زمانی که خداوند توسط جبرئیل، آیۀ مباهله را بر پیامبرش نازل کرد، جبرئیل به پیامبر (ص) عرض کرد: یا رسول الله، هیچ پیامبری به رسالت مبعوث نشده، مگر آنکه من بر او نازل شدم و برایش پیغام آوردم، اما برای این کار به هیچ پیامبری افتخار نکردم مگر بر شما اهل بیت (که برای آوردن وحی بر شما افتخار می کنم). »
پس پیامبر (ص) فرمود: « ای جبرئیل! تو از ما اهل بیت هستی. » جبرئیل پرسید: « آیا من از شما هستم؟ » پیامبر (ص) فرمود: « بله، تو از اهل بیت من هستی! »
جبرئیل عرض کرد: « ای رسول خدا(ص)، این مطلب را بیشتر برای من توضیح بدهید تا من هم برای نجات امّت شما کاری کنم؟ »
پس پیامبر انگشتری اش را با دست چپ گرفت و فرمود: « من اولین از اهل بیتم و دوم، علی است،سوم، فاطمه و چهارمین حسن و پنجمین نفر حسین است و ای جبرئیل! ششمین نفر هستی. »
آنگاه انگشتری خود را در دست راست کرد و باز فرمود: « تو ششمین نفر هستی. » پس جبرئیل عرض کرد: « یا رسول الله (ص)، هرکس انگشتری اش را در دست راست کند و به قصد احیای سنّت شما و دوری از روش دشمنان شما این کار را انجام دهد، اگر در روز قیامت او را متحیّر دیدم (یعنی به علت بعضی از اعمال بدش بلاتکلیف بود و باعث شده بود که حساب رسی به اعمال او طولانی شود)، دست او را می گیرم و او را به شما و امیرمؤمنان علی (ع) می رسانم و نجاتش می دهم. » (مناقب ابن شهر آشوب:3/303،بحار:42/63)
2- فواید دست راست کردن انگشتری
الف) قرار گرفتن در گروه مقربان
۞ سلمان فارسی گوید، روزی پیامبر اکرم (ص) به حضرت علی (ع) فرمود: « یا علی! انگشتری خود را در دست راست کن تا از دستۀ مقربان باشی.
حضرت علی (ع) عرضه داشت: یا رسول الله (ص)، مقربان درگاه الهی چه کسانی هستند؟ رسول خدا (ص) فرمود: آنان جبرئیل و میکائیل هستند. » (علل الشرایع:1/158،وسائل:5/83،بحار:42/61،المناقب:3/301)
2- فواید دست راست کردن انگشتری
علاوه بر فضیلت چنین عملی، خداوند به کسانی که چنین رفتاری می کنند، سه پاداش و فایده عطا می کند؛ که در سه بخش ( قرار گرفتن در گروه مقربان – نجات از سختی های قیامت توسط جبرئیل – وارد شدن در قیامت بر مرکبی از نور ) بیان می کنم :
فصل اول:دست راست کردن انگشتری
ج) نشانۀ شناخت مؤمن
مؤمنان نزد خداوند در بالاترین مقامات هستند و ائمه اطهار (ع) دست راست کردن انگشر را از علامت های شناخت مؤمن ذکر کرده اند. که این،خود بیانگر اهمیت این عمل می باشد.
۞ پیامبر اکرم (ص) فرمودند: « هنگامیکه خداوند،ابراهیم (ع) را خلق کرد (و او به مقام خلّت و خلیل الرحمانی رسید)، پرده های غیب را از جلوی چشمان ابراهیم (ع) کنار زد. پس در این هنگام ابراهیم (ع) در کنار عرش خداوند، چهارده نور مشاهده کرد. در این حال عرض کرد: ای پروردگار من این انوار چیست؟
جواب آمد: این انوار نور محمد (ص) برگزیده و حبیب من و نور علی بن ابیطالب (ع) یاری کننده دین من و نور فاطمه (س) حبیبۀ من و انوار فرزندان علی و زهرا و جانشینان علی بی ابیطالب (ع) است.
باز ابراهیم (ع) پرسید: خدایا! انوار فراوانی می بینم که شمردنی نیستند و کسی غیر از خودت آنها را نمی تواند بشمارد و آنها به دور این انوار چهارده گانه حلقه زده اند، اینها چه کسانی هستند؟
خطاب آمد: ای ابراهیم! اینان انوار شیعیان ایشان، همان شیعیان علی بن ابیطالب اند. پس ابراهیم سؤال کرد: شیعیان علی بن ابیطالب به چه چیزی شناخته می شوند و علامت شناخت آنان چیست؟
خطاب آمد: آنان 51 رکعت نماز در روز را ترک نمی کنند، « بسم الله الرحمن الرحیم » را در نماز خود بلند می گویند، قبل از رکوع، قنوت به جا می آورند و انگشتری خود را در دست راست می کنند. » (تأویل الآیات:485،بحار:82/80)
۞ امام حسن عسکری (ع) در ضمن حدیثی فرمودند:
« خداوند متعال برای جدّم رسول خدا (ص) پیغام فرستاد که همانا من، تو و جانشینت علی (ع) و ائمه بعد از علی (ع) و شیعیان اهل بیت را به ده ویژگی و خصلت تخصیص دادم: خواندن 51 رکعت نماز، دست راست کردن انگشتری،و ... »
امام حسن عسکری (ع) فرمود: « همانا با این ویژگی ها که خداوند به ما عطا کرد، مخالفت کردند کسانی که حق ما را گرفتند و غصب کردند. پس خواندن نماز تراویح به صورت جماعت و دست چپ کردن انگشتری را در عوض دست راست کردن، در میان مردم ترویج دادند و مردم را به آن وادار کردند. » (مستدرک الوسائل:3/290)
[تفاوت نشانه ها و علامت های شیعه در دو حدیث، دلیل بر عدم صحّت یا تناقض آنها نیست؛ زیرا شیعه علی (ع) ویژگی های فراوانی دارد که در هریک از احادیث به بخشی از آنها اشاره شده است.]
فصل اول:دست راست کردن انگشتری
ب) سیرۀ انبیا و اوصیا (ع)
۞ با نگاهی به تاریخ و بررسی سیرۀ زندگی پیامبر (ص) و امیرمؤمنان و دیگر ائمه اطهار (ع) در می یابیم که این بزرگواران، همیشه در دست راستشان انگشتری بوده و علاوه بر آن مردم و اصحابشان را نیز به همین کار سفارش کرده و آنرا سنّت و عمل استحبابی با اهمیّت یاد می کرده اند.
۞ امام رضا (ع) در این باره فرموده اند: « پیامبر (ص) و امیرمؤمنان و ائمه اطهار (ع) انگشتری هایشان را در دست راست می کرده اند.» (کافی:6/474،وسائل:3/398)
افزون بر این، در کتاب های بعضی از علما همچون ابن شهر آشوب، از قول جاحظ آمده است که پیامبران گذشته همچون آدم، ادریس، ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، الیاس، یعقوب، داوود، سلیمان، یوسف، دانیال، یوشع، ذوالقرنین، یونس، لوط، هود، شعیب، زکریا، صالح، ایوب، لقمان و عیسی همگی انگشتری شان را در دست راست می کردند. (مناقب ابن شهر آشوب:3/303)